Productiefaciliteiten
De varkens verblijven in de gespeende biggen stal en de vleesvarkens stal tot ze klaar zijn voor de slacht. Het doel van deze productiefaciliteiten is om gezonde varkens in een evenwichtige productiestroom te houden. Focus op het optimaliseren van de omstandigheden in de stallen is belangrijk voor het welzijn van de dieren, de bioveiligheid en de uiteindelijke winstgevendheid.
Voorbereiding voor nieuwe varkens – reinigingsprocedure
Voordat de gespeende varkens worden geplaatst in de vleesvarkensstal, moet deze worden gewassen, gedesinfecteerd en gedroogd. Dit is essentieel voor de gezondheid van de dieren en verkleint de kans op het ontstaan en verspreiden van ziekten.
- Zorg dat de mestputten leeg zijn.
- Zet alle oppervlakken, inclusief muren, vloeren en vaste apparatuur in de week. Laat ze 12 tot 24 uur weken.
- Reinig alle oppervlakken met water onder hoge druk en zorg ervoor dat alles zichtbaar schoon is.
- Was alle oppervlakken met zeep, op dezelfde dag dat ze worden afgespoten met de hogedrukspuit.
- Spoel alles weer af met water op lage druk, op dezelfde dag dat ze worden gewassen met zeep.
- Desinfecteer alle oppervlakken op dezelfde dag dat ze worden afgespoeld.
- Alle oppervlakken en apparatuur moeten droog zijn voordat de nieuwe dieren worden ingezet. De omgevingstemperatuur moet bij aankomst minimaal 22°C zijn, mogelijk moet dus extra warmte worden aangevoerd om alles goed te drogen.
- Nu is de afdeling klaar voor de komst van de nieuwe varkens.
- Om de verhuizing naar de nieuwe afdeling te vergemakkelijken, verplaatst u de varkens één hok per keer.
Desinfectie van het watersysteem
Water voor varkens moet van dezelfde kwaliteit zijn als drinkwater voor mensen – Lees hier meer.
Om een constant hoge waterkwaliteit bij de varkens te garanderen, is het uiterst belangrijk om het watersysteem te desinfecteren om eventuele biofilm uit de waterleidingen te verwijderen, omdat in de biofilm hoge aantallen besmettelijke bacteriën aanwezig kunnen zijn.
- Leeg en spoel het watersysteem twee keer met een goedgekeurd desinfectiemiddel en minimaal één keer met schoon water.
- Voer de eerste spoeling uit na het wassen van het oppervlak van de waternippels of drinkers.
- Voltooi de tweede spoeling op de dag voordat de dieren arriveren – en niet eerder.
- Laat het reinigingsmiddel ongeveer 5 uur inweken.
- Zorg dat het watersysteem, voordat de dieren arriveren, minimaal één keer wordt gespoeld met schoon water.
|
|
|
Varkens verplaatsen naar de vleesvarkensstal
- Sorteer de varkens op grootte bij het spenen.
- Besteed extra aandacht aan de kleinere varkens.
- Zorg dat de kleinste varkens niet in hokken aan het eind of begin van de gang, onder ventilatie of in hokken met temperatuur- of luchtvochtigheidssensoren worden geplaatst.
- Gebruik een “duoklimaat”hok waarbij een gedeelte van het hok kan worden afgedekt – zorg dat u de afdekking gebruikt om een warme omgeving te creëren voor de pas gespeende varkens.
- Gebruik, indien mogelijk, nestmateriaal onder de afdekking. Een schot in het hok plaatsen, kan ervoor zorgen dat het nestmateriaal in de ligruimte blijft.
- Een warmtelamp, een hygiënisch plastic gordijn of een tijdelijk papieren gordijn kan worden toegevoegd om de temperatuur onder de afdekking op peil te houden.
 |
 |
Hokontwerp en bezettingsdichtheid
Optimaliseren van het hokontwerp om te zorgen voor voldoende ruimte voor elk varken is belangrijk voor een hoge gezondheid, optimale groei en dierenwelzijn.
Bij het runnen van een professioneel, hoogwaardige varkensbedrijf zijn overwegingen met betrekking tot productiefaciliteiten erg belangrijk, het kiezen van de juiste opstelling zal een onmiddellijk effect hebben op de ziektedruk bij de varkens, de groeiprestaties en het algemeen dierenwelzijn. Factoren die direct van invloed zijn op de productieresultaten en kunnen leiden tot economisch succes wanneer er aandacht wordt besteed aan detail.
Elke installatie is anders en zo ook de geldende regels. Alle lokale wetgeving moet natuurlijk altijd worden gerespecteerd.
Bezettingsdichtheid
De hokgrootte en daarmee uiteindelijk de bezettingsdichtheid moet altijd worden gebaseerd op basis van de grootste varkens in het hok. Als de productiefaciliteit bedoeld is om de varkens gedurende de volledige groeiperiode in hetzelfde hok te houden, moet de benodigde ruimte daarom worden afgestemd aan de behoeften van de varkens wanneer ze het grootst zijn.
Het is van groot belang om te voldoen aan de ruimtevereisten van de varkens in alle gewichtsstadia om een maximale dagelijkse groei te realiseren en daarmee het volledig benutten van het genetisch potentieel van de dieren.
Onderstaande zijn de aanbevolen minimumvereisten per varken, uiteraard moet de lokale wetgeving inzake ruimtevereisten altijd worden gerespecteerd.
| Gemiddeld gewicht per varken, kg | Minimumruimte per varken, m² |
|---|---|
| Spenen – 10 kg | 0.15 m2 |
| 10-20 kg | 0.20 m2 |
| 20-30 kg | 0.30 m2 |
| 30-50 kg | 0.40 m2 |
| 50-85 kg | 0.55 m2 |
| 85-110 kg | 0.65 m2 |
| Boven 110 kg | 1.00 m2 |
Ruimte per varken betreft alleen het vloeroppervlak in het hok dat beschikbaar is voor de dieren. Doorgangen, voeders, hokwanden enz. zijn niet inbegrepen.
Hokontwerp
Het hokontwerp en vooral de verhouding tussen lengte en breedte van het hok is van belang gebleken voor het gedrag en welzijn van de varkens, en daarmee voor een optimale groei van de varkens.
Dimensies
Goede hokafmetingen zullen een correct gebruik van het hok stimuleren, met betrekking tot rustruimtes en mestgebieden. Bovendien kan een correct hokontwerp bijdragen aan een gemakkelijke en eenvoudige dagelijkse controle van de dieren.
De aanbeveling is om te streven naar een hokverhouding waarbij breedte versus lengte tussen 1:2 en 2:3 ligt.
Als voorbeeld:
- ) Als een hok een breedte van 2.3 meter heeft, geeft de 1:2 verhouding een hoklengte gelijk aan 2 x 2.3 = 4.6 meter.
- ) Hetzelfde hok met een 2:3-verhouding heeft een hoklengte gelijk aan (2.3/2) x 3 = 3.45 meter.
De optimale hoklengte zal daarom tussen 3,45 en 4,60 meter zijn om de juiste hokfunctionaliteit te accommoderen met betrekking tot gezondheidscontrole, het gebruik van de rustruimte en het gebruik van het mestgebied.
Hokscheidingen
Het ontwerp van de scheidingswanden tussen hokken kan ook van invloed zijn op hoe de varkens het hok gebruiken. Het is aan te raden om scheidingswanden te ontwerpen die het natuurlijke gedrag van de varkens accommoderen maar ook gemakkelijk kunnen worden onderhouden en schoongemaakt.
 |
 |
Het plaatsen van een gedeeltelijk open, geheel of gedeeltelijk gesloten scheidingswand in de ligruimte bevordert het gebruik van de ligruimte. De gedeeltelijk open scheidingswand waarbij de onderste 60 cm gesloten is en de bovenste 20-40 cm open is, kan de luchtkwaliteit bevorderen omdat de lucht gemakkelijker kan doorstromen dan bij volledig gesloten muren.
In de mestruimte moet elke tweede hokafscheiding volledig open zijn met verticale spijlen. Dit bevordert een correct mestgedrag en houdt de ligruimte droog en schoon.
Vloerontwerp
Het ontwerp van de vloeren kan van invloed zijn op de luchtkwaliteit en de werkomgeving, op de inrichting kan dan ook lokale wetgeving van toepassing zijn, die moet worden gerespecteerd.
Hokken zijn ontworpen om het welzijn en de groei van de varkens te ondersteunen en moeten voldoen aan de 3 belangrijkste behoeften van de varkens: slapen, eten en mesten.
Het advies is om de vloeroppervlakken in te richten overeenkomstig met de functie van de afzonderlijke gebieden.
- Minimaal 30% van het hok is een massieve betonnen vloer.
- Dit fungeert als een rustruimte en moet aan het uiteinde van het hok worden geplaatst.
- De dichte vloer moet een helling van 3% hebben richting een drainagegebied.
- Vloerverwarming wordt aanbevolen.
- 20% van het hokoppervlak moet een drainerende vloer op basis van betonen roosters hebben.
- Drainerende vloeren hebben een open oppervlak van maximaal 10% van het totale oppervlak.
- Dit gebied ondersteunt een droge en schone ligruimte.
- 50% van het hok moet een standaard roostervloer zijn, van gietijzer of beton.
- Dit is de plek waar de varkens zich ontlasten
- Ook voerbakken en waterventielen kunnen deels in deze ruimte worden geplaatst om de hokhygiëne te waarborgen.
Nuttige alternatieven voor het 30/20/50-ontwerp worden beschreven in de onderstaande figuur.
A) Een gedraineerde vloer in de ligruimte.
Circa 33% van de oppervlakte is gedraineerde vloer, bestaande uit de betonnen roostervloer waarbij de open ruimte maximaal 10% van het totale oppervlak van het hok beslaat.
Een voorbeeld: Een opening van 18 mm, waardoor een gesloten strook van 180 mm of meer ontstaat.
De rest van het hok heeft een gewone roostervloer.
B) Een dichte vloer in de ligruimte.
Ongeveer 33% van de vloer is een massieve betonvloer, met een helling van 3% naar de roostervloer.
De betonnen vloer wordt aan het uiteinde van het hok geplaatst.
Het overige deel van het hok heeft een roostervloer.
C) Dichte vloer geplaatst over de lengte van het hok
Ongeveer 33% van de vloer is een dichte betonvloer die over de lengte van het hok is geplaatst, samen met een trog voor vloeibare voeding, eveneens over de volledige lengte.
De betonnen vloer heeft een helling van 3%. De betonnen vloer wordt over de volle lengte van de trog geplaatst.
Het overige deel van het hok heeft een roostervloer.
*Bij gebruik van een brijvoersysteem met lange troggen moet de indeling van het hok zo zijn dat alle varkens tegelijkertijd kunnen eten. Zorg dat er voor elk varken, vanaf een gewicht van 30 kg tot aan de slacht, zo’n 30-35 cm trogruimte is.
Drinkers
Effectief waterbeheer draagt bij aan een goede basis voor een gezond varken. Focus op voldoende watervoorziening, waterkwaliteit is zeer belangrijk.
De keuze van drinkers hangt vaak af van het hokontwerp. Een belangrijke factor om te overwegen is ervoor te zorgen dat water voor alle varkens in de benodigde hoeveelheid beschikbaar is.
Hieronder vindt u aanbevelingen voor drinkbakken en drinknippels in de bij biggen, gespeende biggen en vleesvarkens. Klik hier voor aanbevelingen rondom waterkwaliteit en hoeveelheden.
Goed stromend water door de hele productiefaciliteit is belangrijk. De watertoevoer moet in staat zijn een betrouwbare stroomsnelheid te handhaven in alle drinkers, zelfs wanneer het merendeel van de drinkers in gebruik is.
 |
 |
| Type drinker | Drinkbak | Drinknippel |
|---|---|---|
| Waterstroom biggen | Minimaal 1 l/min. | Maximaal 0.5 l/min. |
| Waterstroom gespeende biggen | Minimaal 1 l/min. | 0.5 – 0.8 l/min. |
| Waterstroom vleesvarkens | Minimaal 1 l/min. | 0.5 – 1.2 l/min. |
| Drinkers per big en gespeende big | 20-50 varkens per kom | 10 pigs per nippel |
| Drinkers per vleesvarken | 15-30 varkens per kom | 10 pigs per nippel |
| Opmerkingen | Minimaal 2 waterbakken per hok of een alternatieve wateroptie | Minimaal 2 nippels per hok. |
Vanwege de groei, gezondheid en het welzijn moet er altijd een reserve watervoorziening beschikbaar zijn voor de varkens in geval van gebreken.
Drinkers moeten altijd zo worden gemonteerd dat het kleinste varken in het hok volledige toegang heeft, tegelijkertijd moeten de drinkers strategisch worden geplaatst met betrekking tot zowel hygiëne als toegang. Drinkbakken mogen bijvoorbeeld nooit in een hoek worden geplaatst, omdat dit leidt tot een hoger risico dat varkens de drinkbakken bevuilen.
Extra uitrusting voor het hok
Om het natuurlijk gedrag en het welzijn van dieren te ondersteunen, wordt aanbevolen om aan elk hok een soort wroet- of verrijkingsmateriaal of gewoon varkensspeelgoed toe te voegen. Dit zorgt voor afleiding bij de varkens en voorkomt ongewenst gedrag, zoals staart- flank en oorbijten. Alle lokale wetgeving moet natuurlijk altijd worden gerespecteerd.
Wroetmateriaal en varkensspeelgoed zijn er in veel verschillende soorten en maten. Enkele voorbeelden zijn:
- Houten stokken kunnen in een beugel op het hokschot worden geplaatst.
- Sisaltouwen hangen vanaf het plafond in de hokken.
- Papieren zakken en ander niet-giftig papier of karton kunnen in de hokken worden gegooid.
- Stro – houd er rekening mee dat stro in hokken met een roostervloer voor problemen kan zorgen bij het verwijderen van de mest.
Klimaat
De impact van de omgevingstemperatuur op de gezondheid van varkens mag nooit worden onderschat. De juiste kamertemperatuur stimuleert de optimale groei, een hoge voerbenutting en een goede gezondheid.
Het observeren van het liggedrag van varkens kan worden gebruikt als indicator voor temperatuuraanpassingen.
Varkens zullen, wanneer de temperatuur binnen hun comfortzone is, voornamelijk naast elkaar liggen in de daarvoor bestemde ligruimte.
Varkens die bij temperaturen onder hun comfortzone worden gehouden, kruipen vaak bij, en liggen soms zelfs op elkaar.
Varkens die bij temperaturen boven hun comfortzone worden gehouden, zullen vaak zover mogelijk bij andere varkens vandaan gaan liggen, vaak ook in de mestruimte. Meer dan één varken dat in de mestruimte ligt, kan een indicatie zijn dat er even naar de omgevingstemperatuur moet worden gekeken.
Temperatuurstrategie
Klimaat, huisvesting en ventilatieontwerp zijn allemaal belangrijke factoren waarmee rekening moet worden gehouden bij het bepalen van de temperatuurstrategie.
Zoals beschreven, kan het observeren van het liggedrag van de varkens en het gebruik van de hokken, een duidelijke indicatie geven of de temperatuur in de hokken te laag of te hoog is.
Voor gespeende biggen wordt geadviseerd om ‘duoklimaathokken’ te gebruiken, met een dichte vloer in de ligruimte.
 |
 |
Een ‘duoklimaathok’ met een verwijderbare afdekking biedt de mogelijkheid om zich aan te passen aan de temperatuurbehoeften van de varkens tijdens de groei. Bij het houden van varkens in een kouder klimaat kan het een voordeel zijn om gordijnen of platen toe te voegen die de ingang van de overdekte ruimte gedeeltelijk kunnen afdekken om de temperatuur te optimaliseren voor de nog kleine varkens.
De gordijnen of platen mogen natuurlijk nooit de goede toevoer van verse lucht belemmeren of een te warme omgeving voor de varkens veroorzaken.
| Gewicht | 5.5 kg | 6 kg | 7 kg | 8.5 kg | 11 kg | 15 kg | 18 kg | 25 kg | 30 kg |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Omgevingstemperatuur onder de afdekking, °C | 31-32 | 30-31 | 29-30 | 28-29 | 27-28 | 26-27 | 25-26 | 22-23 | 21-22 |
| Vloertemperatuur onder de afdekking, °C | 32 | 32 | 32 | 32 | 32 | off | off | off | off |
| Ingestelde kamertemp. *, °C | 25-26 | 24 | 24 | 23 | 22 | 21 | 20 | 19 | 18 |
| Ingestelde luchtvochtigheid **, % | 60 | 61 | 61 | 62 | 63 | 64 | 70 | 71 | 72 |
| *De kamertemperatuur moet worden aangepast om de gewenste temperatuur onder de afdekking te bereiken.
** Opmerking. Hoe minder luchtvochtigheid nodig is, hoe hoger het warmteverbruik in de installatie. |
|||||||||
Temperatuursensoren
Door temperatuursensoren te installeren, kunnen de ventilatie en luchtstroom in de afdeling worden afgestemd.
- Plaats de binnensensor op een representatieve plek in de afdeling, bij voorkeur in het midden van het hok, 1,2 meter boven de varkens.
- De temperatuursensor moet zich altijd boven de varkens bevinden (niet boven een leeg hok).
- Controleer of de temperatuursensor de temperatuur correct meet. Als er sprake is van tocht door ventilatie of koude luchtstroom, kan een plastic afdekking o.i.d. worden aangebracht.
- Plaats de buitensensor daar waar deze niet wordt aangetast door invloeden van de zon.
- Plaats de kleinste varkens niet in hokken met luchtvochtigheid- of temperatuursensoren
Omgaan met hoge omgevingstemperaturen
Voor gezondheid- en welzijnsdoeleinden wordt aanbevolen een efficiënte werkwijze op te zetten voor het omgaan met hoge omgevingstemperaturen. Naast een goede ventilatie zonder tocht, kunnen watersprinklers of vernevelaars worden gebruikt om de varkens koel en comfortabel te houden.
Besteed extra aandacht aan de hygiëne in het hok en zorg voor meer toezicht op de dieren tijdens de warmere periodes. De varkens gaan bij omgevingstemperaturen boven hun comfortzone, de ligruimtes met dichte vloeren gebruiken voor mesten en roosters om op te liggen.
Het besprenkelen van de dieren werkt door koelen van de varkens en niet door koelen van de lucht in de stal, waardoor, met de juiste toepassing, de efficiëntie kan worden verhoogd.
Zorg dat het hok is voorzien van watersproeiers boven de mestgebieden. Stel de timers in om regelmatig verdeeld over de dag te sproeien. Denk bijvoorbeeld aan elke 30 minuten 1-3 minuten sproeien.
Zorg dat regelmatig wordt gecontroleerd of alle sprinklers goed werken. Bijvoorbeeld tijdens het reinigen van de afdelingen.
 |
 |
Luchtkwaliteit
Een goede luchtkwaliteit heeft niet alleen voordelen voor de gezondheid, het welzijn en de prestaties van het varken maar ook voor de mensen die met de varkens werken.
De 3 belangrijkste factoren die de luchtkwaliteit in varkensstallen verlagen zijn kooldioxide, ammoniak en waterstofsulfide.
Onze aanbevelingen voor luchtkwaliteit zijn volgens de normen die zijn vastgesteld door CIGR, International Commission of Agricultural and Biosystems Engineering.
| Stof | ppm |
|---|---|
| Kooldioxide, CO2 | 3,000 |
| Ammoniak, NH3 | 20 |
| Waterstofsulfide, H2S | 0.5 |